Kama unajikuta kila mwisho wa mwezi unashindwa kuelewa mshahara wako umeishia wapi, basi njia ya 50/30/20 inaweza kuwa suluhisho bora kwako. Hii ni mbinu rahisi na yenye nguvu ya kupanga bajeti ambayo hukusaidia kutumia fedha zako kwa njia yenye uwiano, nidhamu na malengo ya muda mrefu.
Njia ya 50/30/20 ni nini?
Mbinu ya 50/30/20 inashauri ugawanye mapato yako ya kila mwezi katika makundi matatu yafuatayo:
-
50% kwa mahitaji ya lazima (Needs)
-
30% kwa matamanio na starehe (Wants)
-
20% kwa akiba na malipo ya madeni (Savings & Debt Repayment)
1. 50% ya Mshahara – Mahitaji ya Lazima
Hili ni kundi la matumizi ya msingi ambayo huwezi kuyaepuka. Hii inajumuisha:
-
Kodi ya nyumba au pango
-
Chakula cha lazima
-
Usafiri wa kazi au biashara
-
Maji na umeme
-
Bima ya afya
-
Ada za shule kwa watoto (kama ni lazima)
Mfano: Kama mshahara wako ni TSh 1,000,000, basi TSh 500,000 itumike kwa mahitaji haya ya lazima.
2. 30% ya Mshahara – Matamanio na Starehe
Hii ni sehemu ya matumizi yasiyo ya lazima, lakini yanaboresha maisha yako. Inajumuisha:
-
Kula kwenye mgahawa au kuagiza chakula
-
Kujiunga na Netflix au DSTV
-
Safari za burudani
-
Kununua nguo za mitindo
-
Simu mpya au vifaa vya teknolojia vya anasa
Hapa unatakiwa kuwa makini ili usizidishe matumizi ya kundi hili. Hii sehemu inapaswa isiathiri mahitaji yako ya lazima wala mipango yako ya kifedha.
Mfano: 30% ya TSh 1,000,000 ni TSh 300,000.
3. 20% ya Mshahara – Akiba na Malipo ya Madeni
Hili ndilo kundi la kukujenga kiuchumi kwa sasa na baadaye. Linajumuisha:
-
Akiba ya dharura
-
Kuweka pesa kwenye akaunti ya akiba au mfuko wa uwekezaji
-
Kulipa mikopo (kama deni la benki, SACCOS, au mtu binafsi)
-
Mchango wa pensheni binafsi au bima ya maisha
Ni muhimu kuhakikisha unaweka angalau asilimia hii kwa ajili ya kujenga usalama wa kifedha. Bila akiba au mipango ya baadaye, unaweza kujikuta kwenye matatizo makubwa ya kifedha.
Mfano: 20% ya TSh 1,000,000 ni TSh 200,000.
Faida za Kutumia Njia ya 50/30/20
-
Inarahisisha kupanga bajeti – hujui pa kuanzia? Hii njia ni mwongozo mzuri.
-
Inaweka nidhamu – inakufundisha kutoishi nje ya uwezo wako.
-
Inakujengea mustakabali mzuri wa kifedha – kwa kuweka akiba na kulipa madeni mapema.
-
Inakuruhusu kufurahia maisha bila kujihisi hatia – kwa sababu starehe zako zimo ndani ya bajeti.
Hitimisho
Njia ya 50/30/20 si sheria ya kudumu, lakini ni mwongozo bora kwa mtu anayetaka kuboresha nidhamu ya fedha. Unaweza kuibadilisha kidogo kulingana na hali yako, mfano 60/20/20 au 40/30/30, lakini msingi wake unabaki – tengeneza uwiano sahihi kati ya matumizi ya lazima, starehe, na akiba.
Anza leo, chukua kalamu, panga bajeti yako kwa mfumo huu, na utaona mabadiliko chanya kwenye maisha yako ya kifedha.
Hakuna maoni:
Chapisha Maoni